Przystankiem końcowym chronicznego stresu i życia na tak zwanych wysokich obrotach jest syndrom wypalenia, czyli z języka angielskiego ‘’Burnout’’. W 1974 roku psycholog Herbert Fredenberger opisał jego 12 etapów.

Poniżej przedstawiam je na przykładzie Jadwigi W. z Warszawy, lat 34, pracownicy korporacyjnej, żony i matki, która awansowała na dobrze płatne i odpowiedzialne stanowisko, o którym marzyła od dawna. Jadzia przeszła wszystkie 12 etapów. Poznaj jej historię.

1: POTRZEBA UDOWODNIENIA SOBIE, ŻE POTRAFIĘ

Czas Jadzi w końcu nadszedł! Taki skok w karierze! Jadzia musi wykorzystać daną jej szansę, więc obiecała sobie, że będzie pracować ciężko aby nie zawieść siebie, swojej rodziny, zespołu w pracy i szefostwa.

2: PRACOWANIE CORAZ CIĘŻEJ

Jadzia realizuje swój plan doskonale. Ciężko pracuje, wyrabia 200 % normy, do której jej szefostwo powoli się przyzwyczaja. Chwalona Jadzia czuje wiatr w skrzydłach, w jej opinii jest najlepsza i niezastąpiona. Bierze na siebie coraz więcej obowiązków.

3: ZANIEDBYWANIE SWOICH POTRZEB

‘’Bez pracy nie ma kołaczy. Jeśli ktoś chce coś w życiu osiągnąć musi się poświęcić ‘’ – przekonuje Jadzia. Tym samym czas dla siebie, rodziny, a nawet na sen czy jedzenie staje się dla niej czasem straconym. Bo przecież tyle pożytecznych rzeczy można zrobić w tym czasie.

4: WYPIERANIE ISTNIENIA PROBLEMU

Jadzia czuje, że coś jest nie tak, ale podświadomie wie, że dostrzeżenie źródła problemu mogłoby ją doprowadzić do kryzysu wewnętrznego: pt.: ‘’Jadzia, zawiodłaś!’’. Pojawiają się pierwsze objawy fizyczne przewlekłego stresu.

5: ZMIANA SYSTEMU WARTOŚCI

Jadzia konsekwentnie unika problemu. Denerwuje się na rodzinę, gdy zwracają jej uwagę, że za dużo pracuje. Zaczyna się izolować i jeszcze dłuższej przebywać w pracy. Tylko tam ma spokój, jest doceniana i rozumiana. To praca określa nowy system wartości Jadzi.

6: ZAPRZECZENIE

Jadzia wymaga od pracowników coraz więcej i postrzega ich za niezdyscyplinowanych, głupszych i leniwych. Ponieważ jest cyniczna i agresywna, oni zaczynają się od niej odwracać. Winą za to, obarcza nie swoje zachowanie, a presję czasu i nadmiar pracy.

7: WYCOFANIE

Sytuacja staje się beznadziejna, problemy w domu, problemy w pracy. Jadzia stawia wokół siebie mur i zamyka się w sobie. Skupia się tylko na pracy, niestety ta nie wychodzi jej już tak dobrze jak wcześniej. Szuka więc ukojenia w alkoholu czy innych używkach.

8: WIDOCZNE ZMIANY W ZACHOWANIU

Nie da się nie zauważyć, Jadzia ze śmiałej, pewnej siebie, zaangażowanej w pracę osoby zmieniła się w bojaźliwą, apatyczną i nieśmiałą ofiarę przepracowania. Biedna Jadzia, z każdym dniem czuje się coraz bardziej bezwartościowa.

9: DEPERSONALIZACJA

Dla Jadzi wszystko przestało mieć sens i wartość, więc jej życie sprowadza się tylko do tu i teraz. Jest szeregiem czynności wykonywanych mechanicznie, bez emocji i zaangażowania. Jadzia czuje się nieswojo sama ze sobą.

10: WEWNĘTRZNA PUSTKA

Jadzia tak się czuje pusta w środku i bezwartościowa, że próbuje w jakiś sposób tę pustkę zapełnić. Wpada w seksoholizm (na szczęście z mężem) i pije coraz więcej alkoholu. Jej rodzina, a zwłaszcza córka cierpią coraz bardziej.

11:STANY DEPRESYJNE

Dla Jadzi życie straciło sens, mimo prób zwalczania uczucia beznadziejności Jadzia czuje się coraz gorzej. Nie chodzi do pracy, nie zwraca uwagi na córkę, nie zajmuje się domem, praktycznie nie wstaje z łóżka.

12: SYNDROM WYPALENIA

Jadzia jedzie do szpitala na ostry dyżur. Natychmiast potrzebuje pomocy lekarskiej, ponieważ przedawkowała z lekami na sen. Odratują ja, ale będzie musiała zostać w szpitalu na dłużej, bo jej ciało i dusza są w totalnej rozsypce.

To jest historia Jadzi W. z Warszawy, lat 34. A jaka będzie Twoja, jeśli nic nie zrobisz ze swoim stresem?

Oczywiście można doświadczyć wypalenia nie przechodząc przez wszystkie jego etapy. Powyższy przykład można potraktować jako najgorszy wariant z możliwych.